Informatie over onze nieuwsbrief? Klik hier Informatie over wandelingen rondom het Spanjaardgemaal? Klik hier

Inleiding

Aan de T-splitsing van de Piepersveldweg en de Veldhuisweg te Borne ligt een bijzonder gebouw met een waterbassin. Dit is het oude Spanjaardgemaal, dat in de textielperiode het water uit de Deurningerbeek pompte en via een buizenstelsel vervoerde naar de textielfabriek van Spanjaard. Hier werd het onder andere gebruikt voor het wassen en bleken van het linnen. Het is een gemeentelijk monument en een belangrijk industrieel erfgoed in de gemeente Borne. Het werd destijds in de volksmond ‘Het Watermachientje’ genoemd.

Tot 1967 hebben vele Bornenaren hun brood verdiend in de textielfabrieken van Spanjaard. Wij willen deze historie levendig houden. Het in 1916 gerealiseerde Spanjaardgemaal is het enige werktuig/gebouw dat nog herinnert aan de rijke textielhistorie van Borne. Het monument van de fabrieksfluit is geplaatst op de hoek van de Stationsstraat/Parallelweg. De fluit zelf is in bruikleen gegeven aan het Bussemakerhuis te Borne. Het Oude Badhuis aan de Stationsstraat is tegenwoordig in gebruik als mortuarium.

Burgerinitiatief

Het gebouwtje dreigt door de tand des tijds steeds verder te worden aangetast. Peter Welles, zelf zijn arbeidzame leven gestart bij textielfabriek Spanjaard, trok heeft zich enkele jaren geleden het lot van dit monument aan. In overleg met de eigenaar ondernam hij diverse acties om het gebouw en de omgeving in ere te herstellen. Welles richtte in 2016 de Stichting Vrienden van het Spanjaardgemaal op met als doel verder herstel/renovatie van het gebouw en de omgeving te bewerkstelligen. Tevens werd onderzocht of het monument weer als gemaal zou kunnen functioneren. Zo zou water kunnen worden opgepompt ten behoeve van de nabij gelegen burgermoestuin. Het is de intentie om het historische gemaal als een educatief en recreatief rustpunt binnen de gemeente Borne te positioneren.

[/span6]

Actueel

Renovatie gemaal nadert voltooiing

De renovatie van het Spanjaardgemaal nadert haar voltooiing. Vooral de laatste weken zijn snel vorderingen gemaakt met het herstel van het in verval geraakte gebouwtje uit 1916. Zo is er behoorlijk wat metselwerk verricht om onder meer de scheuren in de muren te herstellen en er nieuwe stenen in aan te brengen. Ook de stukadoor heeft al een belangrijk deel van zijn werkzaamheden verricht.De verwachting is dat de herstelwerkzaamheden aan het gebouwtje en het opschonen van de directe omgeving in oktober afgerond zullen zijn. Komende maand hopen we het gemaaltje tevens een nieuwe schilderbeurt te geven.Daarvoor zijn we nog op zoek naar enkele vrijwilligers, die dit karwei op zich willen nemen. Voor verf en kwasten wordt uiteraard gezorgd. De tijdstippen mogen geheel naar eigen inzicht worden ingevuld. Liefhebbers wordt verzocht zich vooraf even per mail te melden: secretaris@spanjaardgemaal.nl  

Nagenoeg onherkenbaar
De directe omgeving van het perceel is in vergelijking met enkele maanden geleden nagenoeg onherkenbaar. Zo is er recent enorm veel overtollig groen gesnoeid, mede waardoor er vanaf het gemaaltje een vrije kijk op de vijvers is gecreëerd. Overhangende takken en oud hout van de bomen zijn verwijderd, mede om het afvoeren van slib te kunnen vergemakkelijken.De enorm hoge rietkragen op de dam tussen de twee vijvers zijn tot aan de grond terug gesnoeid. Het snoeiafval krijgt een tweede leven. Het wordt verspreid rond het gemaal en achter het gebouw, waar ook enkele zitplekken verschijnen. Tevens wordt nog een ijsvogelwand aangebracht. Enkele exemplaren van het fraai gekleurde beestje werden zelfs al gespot.

De eerder aangelegde parkeerplaats wordt nogmaals aangepakt. Een deel dat beschadigd was wordt opnieuw uitgegraven. De kunststoffen matten worden verwijderd en vervangen door een nieuwe toplaag, gelijk aan die van het pad naar het gemaal.  

​Visuele presentatie
Een fraai onderdeel van de renovatie moet de visuele presentatie worden, waarin later dit jaar verleden en heden samen komen. Het is de bedoeling dat bezoekers van het Spanjaardgemaal over enige tijd met een simpele druk op een grote knop, door het raam rechts aan de korte zijde, historische beelden te zien krijgen met daaraan toegevoegd met informatie over de nieuwe koers die voor het gebouw wordt ingeslagen.De infiltratiekratten, waarmee opvang, opslag en hergebruik van regenwater kunnen worden geregeld, worden binnenkort geplaatst en spoedig daarna volgt de aansluiting van meterkast en overige elektra.We werken hiervoor nauw samen met communicatiebureau Terzake uit Borne, dat niet alleen de creatieve aanpak voor haar rekening neemt, maar ook het grootste deel van de technische voorzieningen verzorgt.

Beeldmateriaal
Om dit zo compleet mogelijk te kunnen realiseren zijn we nog wel naarstig op zoek naar historisch foto- en filmmateriaal van het gemaal. Mocht u iets in uw bezit hebben, dat de presentatie kan versterken of kent u mensen die daaraan een mooie bijdrage kunnen leveren, laat het ons s.v.p. weten.

Hulp van Aveleijn
Cliënten van Aveleijn zijn alweer sinds juni elke derde maandag van de maand actief met het uitvoeren van klein groenonderhoud rond het gemaaltje. Een groep van tien man helpt ons daarmee flink om de omgeving van ‘Het Watermachientje’ toonbaar te houden. De hulp wordt zeer gewaardeerd.Binnenkort hopen we meer te kunnen melden over de officiële ingebruikname van het vernieuwde ‘Watermachientje’, naar verwachting nog dit najaar. Voor meer foto’s, zie onze pagina op Facebook.

Wilt ook u onze nieuwsbrief ontvangen? Stuur dan een mailtje naar secetaris@spanjaardgemaal.nl